Nier- of blaassteen

Nierstenen kunnen met een grote variatie aan klachten gepaard gaan:

‍

• geen pijn- of plasklachten bij hele kleine steentjes

‍

• nierkoliek als het steentje de afvoer van urine belemmert tussen nier en blaas

deze pijn komt in golven, je hebt drang om te bewegen, je bent misselijk of moet braken, je kan zelfs koorts krijgen

het kan pijn geven bij plassen, er kan bloed in de urine zijn

‍

• pijn in de onderbuik, lies, schaamlip als het steentje zich in de urineleider net voor de blaas bevindt

De kans op nierstenen is verhoogd bij:

• familiaal voorkomen van nierstenen
• het gebruik van bepaalde medicatie
• te weinig drinken
• te veel voeding die veel eiwitten, natrium of oxalaat bevat

‍

Heb je eenmaal een niersteen gehad, wordt de kans op een tweede niersteen aanzienlijk groter (50% binnen de 10 jaar).

Een urineonderzoek kan een verhoogde aanwezigheid van rode en witte bloedcellen aan het licht brengen door beschadiging van de urinewegen bij passage van de steen, een steen kan een bron zijn van herhaaldelijke blaasontstekingen.

‍
Echografie van de nieren kan steentjes in de nier aantonen, of stuwing van de nier, wat kan wijzen op een steen in de urineleider die de afvoer van de urine uit de nier naar de blaas belemmert. Soms bevindt het steentje zich al in de blaas en is dit te zien op echografie van de blaas.

‍
Als echografie geen uitsluitsel brengt is radiografie van de buik of een CT scan van de urinewegen noodzakelijk. Dit kan bijvoorbeeld aantonen dat een steentje vastzit in de urineleider vlak voor de blaas of dat er zich nog verschillende kleine fragmenten in de nier bevinden.

‍
Een bloedonderzoek kan aantonen of er nierbeschadiging is door de druk op de nier of zelfs een nierontsteking, dit zal bepalend zijn voor de snelheid en manier van behandelen.

‍

‍

‍

Kleine steentjes die toevallig worden vastgesteld en geen klachten veroorzaken, vereisen geen behandeling.

Nierstenen kunnen de afvoer van urine vanuit de nieren belemmeren, dit veroorzaakt de pijnklachten, dus daarbij is het belangrijk goede pijnstilling te voorzien en eventueel medicatie die de urineleider helpt ontspannen.

In vele gevallen kan dan ook worden afgewacht om te zien of je het steentje kan uitplassen.

Als de pijn niet onder controle is met medicatie, de nierfunctie achteruitgaat of als het steentje zich bij een controle enkele weken later nog steeds in de urineleider bevindt, dan zal deze met een kijkoperatie moeten worden verwijderd.
Hierbij wordt een camera via de plasbuis tot in de urineleider gebracht en wordt de steen verbrijzeld en weggenomen.
Soms wordt nadien een ureterstent (buisje van de nier tot in de blaas) achtergelaten om de urineleider te laten herstellen. De stent wordt na enkele weken verwijderd tijdens een cystoscopie, dit gebeurt op de raadpleging en duurt slechts enkele minuten.

‍
Is er een relatief grote steen in de nier die pijnklachten veroorzaakt of een vermoedelijke bron is van infecties, kan deze uitwendig worden verbrijzeld met elektrische schokgolven (ESWL). Bij deze behandeling moet je geen algemene verdoving ondergaan, maar krijg je welpijnstilling toegediend. De schokjes kunnen namelijk wel pijn veroorzaken. Door het verbrijzelen van de steen in de nier zullen de kleinere fragmenten makkelijker spontaan kunnen worden uitgeplast.

‍
Bij zeer grote stenen in de nierkelken (koraalsteen) die de nier beschadigen kan een nieroperatie via de flank noodzakelijk zijn.

‍

Als een steentje wordt opgevangen door te plassen in een zeef of wordt verwijderd bij een ingreep zal dit verder worden onderzocht om de samenstelling te kennen. Hierdoor kan gericht advies gegeven worden over welke voedingsmiddelen moeten vermeden worden of net aan het dieet moeten worden toegevoegd.

1. Türk, C., Neisius, A., Petřík, A., Seitz, C., Skolarikos, A., Thomas, K., & Gambaro, G. (2021). EAU Guidelines on Urolithiasis. European Association of Urology Guidelines, 2021 edition. Retrieved from
   • Deze richtlijnen van de European Association of Urology geven uitgebreide informatie over de diagnose en behandeling van urolithiasis (nierstenen).
2. Assimos, D., Krambeck, A., Miller, N. L., Monga, M., Murad, M. H., Nelson, C. P., ... & Pearle, M. S. (2016). Surgical management of stones: American Urological Association/Endourological Society Guideline, PART I. The Journal of Urology, 196(4), 1153-1160.
   • Deze richtlijn van de American Urological Association biedt een overzicht van de chirurgische behandelingsopties voor nierstenen, inclusief minder invasieve technieken zoals schokgolftherapie (ESWL).
3. Rule, A. D., Lieske, J. C., Pais, V. M., & Krambeck, A. E. (2020). Management of kidney stones in 2020: Pathophysiology, prevention, and treatment. JAMA, 323(19), 1961-1969.
   • Dit overzichtsartikel bespreekt de huidige inzichten in de pathofysiologie van nierstenen en de nieuwste preventie- en behandelingsmethoden.
4. Pearle, M. S., Goldfarb, D. S., Assimos, D. G., Curhan, G., Denu-Ciocca, C. J., Matlaga, B. R., ... & Türk, C. (2019). Medical management of kidney stones: AUA guideline. The Journal of Urology, 202(1), 38-45.
   • Deze medische richtlijn behandelt de medicamenteuze aanpak van nierstenen, waaronder pijnbestrijding en de rol van dieet en medicatie bij preventie.
5. Kittanamongkolchai, W., Vaughan, L. E., Enders, F. T., Mehta, R. A., Krambeck, A. E., & Lieske, J. C. (2018). The changing incidence and presentation of urinary stones over 3 decades. Mayo Clinic Proceedings, 93(3), 291-299.
   • Dit artikel onderzoekt veranderingen in incidentie en presentatie van nierstenen over de laatste 30 jaar, met aandacht voor epidemiologie en risicofactoren.
6. Hwang, I., Jung, J. H., Kim, K. H., Yoo, K. H., Oh, T. H., & Cho, S. Y. (2019). Extracorporeal shockwave lithotripsy versus ureteroscopic removal of ureteral stones: A systematic review and meta-analysis. European Urology Focus, 5(4), 674-681.
   • Dit artikel vergelijkt de effectiviteit van ESWL en ureteroscopische behandeling van nierstenen.
7. Shoag, J., & Tasian, G. E. (2020). Risk factors and prevention strategies for kidney stones: A narrative review. Journal of Clinical Investigation, 130(1), 247-256.
   • Een overzicht van risicofactoren voor de vorming van nierstenen en strategieën om recidieven te voorkomen, inclusief dieet- en levensstijladviezen.
8. Skolarikos, A., Papatsoris, A. G., Mitsogiannis, I., Deliveliotis, C., & Liatsikos, E. N. (2019). Advances in urological stone disease and endourology. Urologia Internationalis, 103(3), 307-314.
   • Dit artikel bespreekt de vooruitgang in endoscopische technieken voor de behandeling van nierstenen, zoals ureteroscopie en laser lithotripsie.
9. Romero, V., Akpinar, H., & Assimos, D. G. (2019). Kidney stones: A global picture of prevalence, incidence, and associated risk factors. Reviews in Urology, 12(2-3), e86-e96.
   • Dit artikel biedt een overzicht van de wereldwijde epidemiologie van nierstenen en de belangrijkste risicofactoren.
10. Lieske, J. C., Rule, A. D., Krambeck, A. E., Williams, J. C., Bergstralh, E. J., Mehta, R. A., & Moyer, T. P. (2016). Stone composition as a function of age and sex. Clinical Journal of the American Society of Nephrology, 9(12), 2141-2149.

• Dit artikel onderzoekt de variatie in niersteensamenstelling gebaseerd op leeftijd en geslacht, met implicaties voor behandeling en preventie.

‍

‍